Kitap ve bilimsel makalelerinde Türk insanının düşünce, duygu ve davranışlarını inceleyen Prof. Dr. Doğan Cüceloğlu, vefatının birinci yılında anılıyor.
Mersin’in Silifke ilçesinde 11 çocuklu bir ailenin son çocuÄŸu olarak 1938’de dünyaya gelen CüceloÄŸlu, ortaokulu Silifke’de, liseyi ise Kırklareli’de tamamladı. Öğretmeninin yönlendirmesiyle Ä°stanbul Ãœniversitesi Psikoloji Bölümüne kaydolan CüceloÄŸlu, mezun olduktan sonra ABD’deki Illinois Ãœniversitesinde doktora yaptı.
Doktora sırasında yaptığı ve 11 yıl süren ilk evliliÄŸinden 3 çocuÄŸu olan CüceloÄŸlu, bu evliliÄŸin sona ermesinin ardından ilk kitabı “Ä°nsan Ä°nsana”yı kaleme aldı.
Prof. Dr. CüceloÄŸlu, Hacettepe ve BoÄŸaziçi üniversitelerinde ve “Fulbright” bursuyla gittiÄŸi Berkeley’deki Kaliforniya Ãœniversitesinde ziyaretçi öğretim üyesi olarak görev aldı. ABD’nin Fullerton ÅŸehrindeki California Eyalet Ãœniversitesinde 1980-1996 arasında görev yaptı.
CüceloÄŸlu, 1996’dan itibaren Türkiye’de öğrencilere, öğretmenlere, ebeveynlere ve iÅŸ insanlarına yönelik seminer, konferans ve atölye çalışmaları düzenledi ve kitaplar yazdı.
“Çok bilge bir insandı”
Ailesi ve asistanları vefatının birinci yılında DoÄŸan CüceloÄŸlu’nu anlattı.
Yıldız Hacıevliyagil CüceloÄŸlu, eÅŸinin girdiÄŸi her yere adeta “tılsım saçtığını” belirterek, “O tılsımın içinde çok büyük bir sevgi, bilgelik, neÅŸe vardı. Hem neÅŸeli bir çocuk gibiydi hem de çok bilge bir insandı” dedi.
Cüceloğlu, sözlerine şöyle devam etti:
“Sevgili eÅŸim DoÄŸan, kültürümüzün güzel kodlarını, deÄŸerlerini vurguladı. Kültürümüzün aksayan yanlarının ise nasihat ederek deÄŸil, sevgiyle saygıyla farkına vardırdı. Bunu çok basitmiÅŸ gibi görünen örnekler üzerinden, anne babalığın temel anahtarlarının farkındalığını vererek yaptı. ÖrneÄŸin bir ÅŸey baÅŸarmak için mücadele eden çocuÄŸu saygıyla izlemenin, destek olmanın ama ona müdahale etmemenin önemine deÄŸindi. ‘İnsanları tanıklığınızla var ya da yok edersiniz.’ dedi. Korku yerine sevgi ve deÄŸerleri yaÅŸatmayı tercih etmenin farkını anlattı. Ä°nanıyorum ki kazandırdığı bu farkındalıklar, kitapları ve videolarıyla nesilden nesile aktarılacak, çocuklarımızın hayatını ve dolayısıyla toplumumuzu deÄŸiÅŸtirecek. Türk halkının sevgisi bence buradan geliyor.”
“Onun gidiÅŸiyle gönlümdeki yuvayı kaybettim”
EÅŸine hayran olduÄŸunu dile getiren CüceloÄŸlu, “DoÄŸan’ın mangal gibi bir yüreÄŸi vardı. Niyetinin saflığı içerisinde düşüncelerini paylaÅŸmaktan hiç çekinmeyen aynı zamanda çok sevgi dolu bir insandı. Ä°nsanlara ayrım gözetmeden deÄŸer verirdi. Kendini, ‘bilen deÄŸil, öğrenen insan’ olarak tanımlardı. Hep bir öğrenci gibi hayata bakardı ve karşısındaki kim olursa olsun, herkesi insan onuru eÅŸitliÄŸi içerisinde dinlerdi.” ifadelerini kullandı.
CüceloÄŸlu, eÅŸinin vefatın ardından kızları Umay, eÅŸinin çocukları AyÅŸen, Elif, Timur ve eski eÅŸi Emily ile birbirlerine kenetlendiklerini belirterek, onun yokluÄŸunun asla dolmayacağını ancak yaÅŸama devam etmek zorunda olduklarını, bu amaçla DoÄŸan CüceloÄŸlu’nun sosyal medya hesaplarını devam ettirme kararı aldıklarını söyledi.
EÅŸinin hayatta kalmasını ve gönlünün yolunda hizmete devam etmesini isteyeceÄŸini anlatan CüceloÄŸlu, “YokluÄŸunda sanki hayatımın tılsımı gitti. Çünkü o hayatı adeta kana kana içerek yaÅŸardı, her anın tadını çıkarır ve bizim de çıkarmamız için elinden geleni yapardı. DoÄŸan benim için güvenli limandı, yuvaydı. Onun gidiÅŸiyle gönlümdeki yuvayı kaybettim” diye konuÅŸtu.
“Hem baba hem çok yakın arkadaÅŸtı”
Yıldız Hacıevliyagil CüceloÄŸlu’nun kızı Umay Divi ise CüceloÄŸlu ile 5-6 yaÅŸlarında tanıştığını ifade ederek, ÅŸunları aktardı:
“Benim için babadan daha öteydi. Sevgisi ve dinlemesiyle özgürce kendimi ifade etmeme ve bulmama olanak saÄŸladı. Hem baba hem çok yakın arkadaÅŸ hem de başım sıkıştığında gittiÄŸim biriydi. Her gün sohbet ettiÄŸim biriydi. Kaybı çok ani oldu. O yaÅŸamı ÅŸevkle gözlemleyen, neÅŸeli ve coÅŸkulu halini, hatıralarını annem, ailemiz ve dostlarımızla her an anıyoruz. Her varlığı candan severdi. Bir gün bile kimseyi ayırdığına ÅŸahit olmadım. Ä°nsanlara baktığında adeta iç dünyalarının röntgenini çekebiliyordu. MüthiÅŸ bir iletiÅŸim yeteneÄŸi vardı.”
CüceloÄŸlu’nun asistanı ve sosyolog Gizem Çil de kendisi ile çalışmanın bir öğrenme yolculuÄŸu gibi olduÄŸunu dile getirdi.
Çil, CüceloÄŸlu ile çalışmanın “hayatının altın çağı” olduÄŸunu ifade ederek, “DoÄŸan Hoca ile çalışmak, birlikte olmak, paylaÅŸmak ve ondan öğrenmek, geliÅŸimim adına, gönlümün muradını keÅŸfetmem adına bana çok ÅŸey öğretti. Böyle bir insan hayatıma girdiÄŸi için şükür dolu hissediyorum. DesteÄŸini, sözlerini hala arkamda hissediyorum. YokluÄŸu çok büyük acı, çok büyük özlem ama aynı zamanda onu tanımanın verdiÄŸi şükür duygusu muazzam bir ÅŸey” dedi.
“Onunla çalışmak çok keyifliydi”
CüceloÄŸlu’nun asistanı Emre Pekçetinkaya da kendisi ile bir seminerde tanıştıklarını, sonrasında birlikte çalışma olanağı doÄŸduÄŸunu ve onunla çalışmanın çok keyifli olduÄŸunu anlattı.
Pekçetinkaya, “Onunla iletiÅŸim halindeyken kendinizi çok özgür ve deÄŸerli hissettiÄŸiniz, öğrendiÄŸiniz bir ortamda buluyordunuz. Bizi sonuna kadar dinlerdi, hiçbir zaman nasihat etmedi, bizim için çok büyük bir örnekti. SavunduÄŸu her ÅŸeyi yaşıyordu. DoÄŸan Hoca içinden gelen sesi dinlemenin önemine atfen ‘İçin bilir’ derdi, hayat boyu bunu dikkate alacağım” dedi.