‘Ev’de ilk 6 ayda kredi konuşuldu

Duygu Erdoğan / İSTANBUL – Türkiye genelinde konut satışındaki gerileme yılın ilk yarısı boyunca devam etti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, konut satışı haziranda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5.2 azalarak 79 bin 313 oldu. Ocak-haziranda ise toplamda satışlar, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3.7 azalarak 545 bin 74’e düştü. Konut satışını kolaylaştıran en temel etken konut kredi faiz oranları olarak biliniyor. Ancak yıl boyunca faizlerdeki yüksek seyir, ihtiyaç için konuta erişmek isteyen kitleyi oldukça zorladı. Örneğin 1 milyon liralık konut kredisinin 10 yıllık vadede geri ödemesi 3 milyon 800 bin lirayı aşıyor. Bu da aylık ödeme taksidini 35 bin liraya kadar çıkarıyor. 

Konut kredisi faizleri yılın başına göre bir miktar gerilese de tüketiciye cazip hale gelmekten oldukça uzak. Konut satışlarında faiz oranı tüketici için yüzde 1 ve 1.5 ekseninde psikolojik sınır olarak görülüyor. Bunun üzerindeki oranların alım kararını olumsuz etkilediği ifade ediliyor. Konutta hareketin faizlerdeki bir miktar daha gevşeme ile yılın son çeyreğine kayacağı değerlendiriliyor. 

En düşük seviye

Kredili (ipotekli) konut satışları haziranda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 49.4 azalış göstererek 6 bin 813 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 8.6 olarak gerçekleşti. Ocak-haziran döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 57.7 azalışla 51 bin 415 oldu. İlk 6 ayda kredili satışın payı yüzde 9.4 seviyesinde. Yıllık olarak değerlendirildiğinde bu seviye, şimdiye kadar yapılan tüm satışlardan daha düşük bir kredili alımı işaret ediyor.

Ortalama konut fiyatı 3.4 milyon TL

Konut fiyatları enflasyon karşısında reel olarak düşüş gösterse de 2021’de başlayan hızlı yükseliş ve rekor bedeller konut alımını zorlaştırmaya devam ediyor. Buna göre haziran itibarıyla konut fiyatlarında reel düşüş yıllık yüzde 14 seviyesine kadar geldi. 

Büyük veri analizi ve yapay zekâ teknolojisi kullanarak gayrimenkul değer hesabı sunan Endeksa verilerine göre, kayıs ayı sonu itibarıyla Türkiye genelinde ortalama konut metrekare satış fiyatı 25 bin 931 TL, ortalama konut fiyatı ise 3 milyon 396 bin 961 TL olarak gerçekleşti. Başkentte ortalama konut metrekare satış fiyatı 21 bin 504 TL olurken, ortalama konut fiyatı ise 2.8 milyon TL. İstanbul’da ortalama konut metrekare satış fiyatı 39 bin 852 TL, ortalama konut fiyatı ise 4.6 milyon TL. Antalya’da ortalama konut metrekare satış fiyatı 35 bin 57 TL, ortalama konut fiyatı 4.1 milyon TL.

Yabancı payı geriliyor

Yabancılara yapılan konut satışları 2022 yılından 2023 ilk çeyreğine kadar tarihi zirveleri denemişti. Toplam satışlar içinde yabancılara yapılan konut satışları ilk kez yüzde 5 pay ve üzerinde satışa konu olmuştu. 2023 Nisan ayı itirabıyla başlayan düşüşle birlikte, 2024 Haziranda yabancılara yapılan konut satışı payı, toplam konut satışı içinde yüzde 1.8’e kadar gerilemiş oldu. Yabancılara yapılan konut satışları 6 ayda yüzde 45.7 azalarak 10 bin 461 oldu. Haziranda ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 45.1 azalarak 1440 olarak gerçekleşti. Yabancılara yapılan konut satış sayısının en fazla olduğu iller sırasıyla Antalya, İstanbul ve Mersin oldu. Ülke uyruklarına göre en fazla konut satışı sırasıyla Rusya Federasyonu, İran ve Ukrayna vatandaşlarına yapıldı.